17.04.2025.Todays.UT News of India.by Team S
https://www.dtnext.in/news/tamilnadu/tamil-nadu-adi-dravidar-school-teachers-urge-government-to-conduct-transfer-counselling-pending-for-2-years-830180
It is Time to Rediscover Mahatma Phule
Good afternoon, we need your help!
Since 2015, The Wire has fearlessly delivered independent journalism, holding truth to power.
Despite lawsuits and intimidation tactics, we persist with your support. Contribute as little as ₹ 200 a month and become a champion of free press in India.
The rediscovery of Jotirao Phule, to whom Dr B.R. Ambedkar (who was born one year after Phule died) dedicated Who were the Shudras, is long overdue. Mahatma Phule, as he was known decades before M.K. Gandhi received this title, has not only been the first ‘low’ caste social reformer, but has initiated an emancipatory repertoire that remains most relevant today.
That was not a caste movement since it intended to represent the ‘bahujan samaj’, literally, the majority of the people, the masses.
Jotirao Phule (1827-1890) was a Mali (gardener), a cultivating caste in close contact with towns where its members sold their products. In one of these towns, Poona, Phule could attend a school of the Scottish Mission.
The writings of Thomas Paine then exerted a special influence on Phule, who discovered the notions of liberty and equality in The Age of Reason and Human Rights. This source of inspiration developed in conjunction with that of Christianity. For Phule, Jesus Christ epitomises equality and fraternity. He also regards him as the spokesman for the poor people. However, Phule did not convert to Christianity and in Slavery (pages 36-38) writes of how he translated the Christian idiom into a new discourse focusing on King Bali, the subterranean god who reigns in the underground world according to Hindu mythology. Through the vernacularisation of Christian values and symbols, Phule endowed them with a new, positive identity to his people.
More importantly, Phule was – to my knowledge – the first India thinker to interpret caste from an ethnic point of view in order to emancipate the Dalits and the Shudras from curse of sanskritisation: instead of thinking about these groups as the social categories at the bottom of the social pyramid, Phule depicted them as forming a different people. The claim that (according to the British Orientalists) the ‘upper’ castes traced their origin from Aryan conquerors allowed him to, in turn, argue that they descended from foreign invaders who had settled in India at a rather late period to subjugate the first inhabitants of India and destroyed their civilisation. For him, the ‘lower’ castes were the descendents of these autochthonous people.
Also read: What Dalit People Taught Us About Education and Why We Must Commit to It
In this reinterpretation of the past, the invaders are identified as Brahmins whereas the indigenous groups are described as descending from the original ruling class, the Kshatriyas. In Phule’s ideology, this category does not refer to the second varna but includes all original Indians, from peasant castes to Untouchables . For him, they formed a people, united by the bond of a common origin and of a warrior ethos:
The Kshatriyas in India (the land of Baliraja) that is the original masters of the land here where known as Astiks, Pishachas, Rakshasas, Ahirs, Kakatas, Bhut, Kolis, Mangs, Mahars etc. They were extremely adept in fighting without the aid of arms (weapons) and were famed as brave and valiant warriors. They were of an epicurean (joyful) temperament and were given to the enjoyment of the goods things of life. The kingdoms of most of these rulers (chiefs) were in a prosperous condition, and it would be no exaggeration to say that the land of King Bali was literally flowing with milk and honey .
The king of these original Kshatriyas, Bali, is described by Phule as reigning over a rich country and this prosperity was the very reason for the Aryan invasions:
The extreme fertility of the soil of India, its rich productions, the proverbial wealth of the people, and the other innumerable gifts which this favourable land enjoys, and which have more recently tempted the cupidity of the Western nations, attracted the Aryans […] The original inhabitants with whom these earth-born gods, the Brahmans, fought, were not inappropriately termed Rakshasas, that is the protectors of the land […] The cruelties which the European settlers practised on the American Indians on their first settlement in the new world had certainly their parallel in India in the advent of the Aryans and their subjugation of the aborigines […] They originally settled on the banks of the Ganges whence they spread gradually over the whole of India. In order, however, to keep a better hold on the people they devised that weird system of mythology, the ordination of caste, and the code of crude and inhuman laws to which we can find no parallel among the other nations.
Thus, Phule was clearly the first ‘low’ caste leader who avoided the traps of sanskritisation by endowing the ‘low’ castes with an alternative value system. For the first time, the ‘low’ castes were presented as ethnic groups which had inherited the legacy of an antiquarian golden age and whose culture was therefore distinct from that of the wider Hindu society. This ethnicisation of caste endowed the ‘lower’ castes with a new self-esteem: they did not need to imitate the Brahmin anymore – and claimed that they used to be Brahmins before or that they, in fact, followed a vegetarian diet – because they could be proud of the blood running in their veins. Phule, here, set a pattern that was to be emulated by the architects of the Dravidian identity, who would go on to also present the South Indian common people as “sons of the soil”. Ambedkar himself would also describe the Dalits as the followers of a common culture, as former Buddhists who have been suppressed by ‘upper’-caste outsiders.
Ambedkar Jayanti celebrations in Bengaluru. Photo: PTI.
Phule played a second, related, pioneering role. The moment he described the ‘lower’ castes as the original inhabitants of India, in ethnic terms, he circumvented the problem of caste-based divisions which continue to undermine the solidarity of the plebeians in India. Indeed, his efforts in favour of the ‘low’ castes were not confined to his castefolk only: he wanted to unite the Shudras and the Atishudras (Dalits), who formed the Bahujan Samaj – a formula he coined and that Kanshi Ram was to promote from the late 1980s onwards. Here, Phule’s reformism goes beyond words and finds expression in actions. As early as 1853, he opened schools for Untouchables.
This initiative reflects another characteristic of Phule’s contribution to social reform, the third original feature that needs to be highlighted: he spoke his mind and called a spade a spade, in particular when he projected himself as the spokesman of the non-Brahmins at large. This is most obvious when he targeted the Brahmins in vehement pamphlets where he presented them as rapacious moneylenders and corrupts priests eager to extort as much as they could from poor and ignorant villagers.
Fourthly, Phule was also the first ‘low’ caste organiser.
In 1875 he was attracted by the Arya Samaj , but he kept his distance from this movement because he did not trust the ‘upper’ caste reformers who pretended to fight against the social system but they observed its rules – like M.G. Ranade. Phule also remained aloof from the Congress, which he regarded as a Brahmin movement. Nationalism, according to him, was an illusion created by ‘upper’ caste manipulation to conceal the inner divisions of Indian society.
Instead, he founded the Satyashodak Samaj in 1873 in order to strengthen the sentiment of unity among the ‘low’ castes. At least in the late 19th century and early 20th century, the Satyashodak idiom embraced rich peasants as well as agricultural tenants who belonged to very different castes and in some places ‘the Sathya Shodhak message seemed to have reached even the untouchable’. A major spokesman of the non-Brahmin movement in Maharashtra in the 1910-1930, Mukundrao Patil, the son of Phule’s colleague, Krishnarao Bhalekar, was for instance a radical defender of the Untouchables even though he was a rich peasant. He advocated ‘the general Satyashodak ideology, of opposition to Sanskritisation and assertion of the “non-Aryan” unity of Maharashtrian natives’. By that time, Phule’s view of the non-Brahmins as non-Aryas had made an impact on the small Dalit intelligentsia.
Illustration: Pariplab Chakraborty.
In 1909, Kisan Faguji Bansode (1870-1946), a Mahar from Nagpur, warned the ‘upper’ castes in the following terms:
“The Aryans – your ancestors – conquered us and gave us unbearable harassment. At that time we were your conquest, you treated us even worse than slaves and subjected us to any torture you wanted. But now we are no longer your subjects, we have no service relationship with you, we are not your slaves or serfs…”
The Satyashodak Samaj eventually attracted even Marathas such as the Jedhe family, from Poona, who realised ‘the futility of a purely Maratha politics’. Keshavrao Jedhe adopted ‘the long-held Satyashodak view of history: Brahmans were outsiders to the country and to the ethnic community of true “Hindus”; they desired only their own caste superiority and consolidated their power through treachery, through falsification of historical records, and by weaving a web of religious slavery which set up a social hierarchy of superiority and inferiority and divided the masses’.
Maratha princes such as the Maharajah of Baroda strongly approved of Phule’s ideological commitments and donated large amounts of money to his movement. A direct descendant of Shivaji, the Maharajah of Kolhapur, Shahu, who reigned between 1894 and 1922, was even more supportive.
While Shahu inherited from the ideological legacy of Phule, he had a different perspective: as a prince, he was anxious to reassert his authority vis-à-vis the Brahmins who were dominating the administration of his state. For Shahu, the non-Brahmin repertoire fits in a strategy of empowerment of the ‘lower’ castes.
Last but not least, Phule was a comparative social scientist, preparing the ground, also from this point of view, for the scholarship of Ambedkar. No social reformer before Phule had had the intuition that the fate of ‘low’ caste Indians and the coloured people in the US was so similar. What he learnt about the Blacks in the United States suggested to him a comparison with the ‘lower’ castes – hence his book, Slavery (1873) that he dedicated ‘to the good people of the United States as a token of admiration for their sublime disinterested and self sacrificing devotion in the cause of Negro Slavery; and with an earnest desire, that my country men may take their noble example as their guide in the emancipation of their Shudra Brethren from the trammels of Brahmin thraldom’.
Phule was born almost 200 years ago, but his teachings remains very pertinent for understanding and fighting caste in India today. The fact that ethnicisation of caste offers a very useful detour is particularly noticeable. But the persistence of caste hierarchies, almost two centuries after the fight for equality started from below, is very revealing of the rather unique resilience of this social system. Ambedkar had lucidly anticipated the magnitude of the challenge when he wrote that the caste system was not only a division of the labour, but also a division of the labourers and that, correlatively, no revolution would easily take place in such a society.
Christophe Jaffrelot is Senior Research Fellow at CERI-Sciences Po/CNRS, Paris, Professor of Indian Politics and Sociology at King’s College London and Chair of the British Association for South Asian Studies.
Note: This article draws from Christophe Jaffrelot’s book, India’s Silent Revolution. The Rise of the Lower Castes in North India, Delhi, Permanent Black, 2003.
Want to Know What Dr. Ambedkar Wrote in His Editorial for the First Issue of Mooknayak in 1920? Read Here!
In January 1920, Dr. B.R. Ambedkar launched Mooknayak (The Leader of the Voiceless), a revolutionary Marathi fortnightly that became a beacon for the marginalized. His inaugural editorial, published on January 31, 1920, passionately articulated the struggles of the oppressed and laid the foundation for his lifelong fight against caste discrimination. This translation, first published in July 2010 by Dr. Babasaheb Ambedkar Research Institute in Social Growth, Kolhapur, and translated by Dr. B.R. Kamble, captures the essence of Ambedkar’s vision for social justice.
Mumbai, Saturday 31st January 1920 [Issue No.1]
If anyone throws his glance on the Indian physical and social world as a spectator he will undoubtedly find this country a home of glaring inequality. Despite the blessings of nature and the things produced in abundance, the growing inequality of poverty is so much in existence among the Indian masses that it can be easily noticed by anybody even in his unmindfulness. But no sooner he notices the inequality of poverty among the masses he does not fail to notice the social inequality that exists among the people and this inequality is like the elder sister of the former making the younger one ashamed of it.
The inequality that exists among Indians is of many forms. Inequality due to physical differences and also due to racial differences which is quite common everywhere is also found here. Black-White, tall-dwarf, straight nosed and snub-nosed. Arya- Anarya, Gon=Knod, Yavani-Dravid, Arab, Irani etc. are the differences that surface clearly in some places and though not as clearly defined but they exist in other places in latent form and in some other places in a stable form. Religious inequality exists in more severe form than physical and racial inequality. The quarrels and struggles emerging out of religious inequality in several instances go to the extent of blood-shedding. No doubt that Hindu, Parsi, Yahudi, Musalman, Chrisitan etc. stand as the walls of religious inequality but more than this if we see with our own subtle eyes the existing inequality among the Hindus we find its form much beyond our imagination and also worth condemning.
The Mang, the Brahmin, the Shenvi, the Maratha, the Mahar, the Chambhar, the Kayastha, the Parsi, the Kori, the Vaishya etc. are the different castes that exist in Hinduism and these are mentioned as this is a Mahar, this is a Brahmin etc.
One need not tell the Hindus how caste feelings among them are more deep-rooted than the feelings of religious oneness. If a European is asked who is he? On his answer that he is an Englishman, a German, a French or and Italian we are satisfied. But this is not so with the Hindus. If one says that I am a Hindu, no one will be satisfied. He must reveal his caste. This means to reveal their humanity the Hindus have to reveal their inequality at every step.
This inequality among the Hindus is as incomparable as it is hateful. Mutual dealing among the Hindus based on their inequality does not suit the character of Hinduism. It is clear that the castes that exist in Hinduism are inspired by the feelings of high and low. Hindus society is just like a tower which has several stories without a ladder or entrance. The man who is born in the lower storey cannot enter the upper story however worthy he may be and the man who is born in the upper storey cannot be driven out into the lower storey however unworthy he may be.
This means it is clear that the feelings of inequality among the castes are not based on the merit or demerit of individuals. The man born in a high caste, however unmeritorious he may be is always regarded as high whereas the man born in a low caste, however meritorious he may be, must always remain low. Another thing is that due to the prohibition of inter-dining and inter-caste marriages each caste has remained aloof from the growth of mutual intimate love. Even if the question of their mutual intimacy is kept aside they are also not free in their mutual dealing even in external matters. Some people’s dealing is only up to their doors. Some castes are regarded as untouchables which means that their touch pollutes other castes. Because of this notion of pollution, the untouchables rarely come in contact with other castes. The alienation produced by the absence of inter-dining and inter-caste marriages has fostered the feelings of touchables and untouchables so much that these touchable and untouchable castes, though a part of the Hindu society, are in reality living in worlds apart.
Because of this existing Hindu social system, the Hindus form in them the three social classes namely the Brahmins, non-brahmins and the depressed classes. Similarly, if attention is paid to the effects that this inequality has produced it will be seen that it has produced different effects on different castes. Of course, the Brahmins who are the highest in social grade feel that they are gods on earth. Therefore, this inequality is advantageous to these gods on earth who think that all other castes are born only to serve them. Therefore, by their self-created privileges, they are enjoying the fruits of their social position exacting the services of all other castes. If they have any work to their credit, it is only the collection of knowledge and the writing of religious scriptures. But scriptures are full of contradictions and inconsistencies in matters of thought and practice. The writers of these scriptures seem to have been under the influence of intoxication while writing these works otherwise they would not have tied the high thinking and bad practices together. Because on one hand, the philosophies in their scriptures preach that both living and non-living are the forms of the same god but on the other hand there is seen an extraordinary inequality in their practices. This is not a sign of them being in their senses.
Right or wrong these Shastras have made an enormous impact on the minds of the innocent masses. That the masses are worshipping their enemies as gods on earth, who will accept this? It is easy to understand why the masses have clung to the harmful slavish religious practices worshipping their enemies as their benefactors.
The Brahmins, thinking that if the masses are kept ignorant they can be driven out to any direction, have kept the knowledge confined to them alone making it as their sole monopoly, and the masses thinking that this is their own real religion are following it. There are enough examples of Brahmins during their rule punishing those non-brahmins who in spite of the Brahmins warning that acquiring the scriptural knowledge is not their profession, tried to acquire that knowledge either openly or secretly.
It is clear that in the absence of authority and knowledge non-brahmins remained backward and their progress was arrested but at least poverty was not their lot. Because it was not difficult for them to earn their livelihood through agriculture, by trade and commerce or by state services. But the effect of social inequality on the people called untouchables has been devastating. The vast masses of untouchables are undoubtedly sunk deep into the confluence of feebleness (helplessness), poverty and ignorance.
Meanness produced by their slavery with which they have been used to for many years is keeping them backward. They think that the wretched condition in which they are placed is their lot and it is god ordained. This thinking can be removed from their mind only by imparting knowledge (education) to them. But the costly education is a purchasable commodity and the untouchables because of their poverty are unable to purchase it and even if few of them are able to purchase it they are not allowed to enter the schools because the stigma of untouchability is permanently attached to them.
The stigma of untouchability has restricted their freedom of profession and therefore, their efforts to remove their poverty are not fructifying. In professions like trade and commerce, they are very rarely found. As they can find no place to try for their fortune they are constrained to remain as manual labourers. Seeing these untouchables, nay the out-castes, who are living in wretched conditions, the 33 crores of gods but again these are Hindu gods, at least Allah maybe be taking pity of them. Even the people other than the Hindus will also condemn these out-castes because even when their whole humanity has been deprived of them they are not rising against their suppression. They are not human beings, they are just insects.
There are people even among the untouchable communities who say that the untouchables are sandwiched from all corners and there is no way out to escape from their existing insect-like living. The untouchables have no knowledge (education) because they are poor and they are powerless because they have no knowledge. This is a correct logic but it should not be forgotten that it reduces the importance of those who are fighting against the practice of untouchability. The real humanity lies in breaking the barriers. It is a good sign that the sense of humanity (self-respect) is growing among the untouchable communities. Because of the evil practices in Hinduism, the crores of high caste people who are irrational, obstinate and are not even god-fearing are treating our people as untouchables. As long as these people treating us as untouchables are there, our people are bound to remain in a miserable condition. It is a happy augury that our people have realized this whole social dilemma.
The untouchable communities have also realized that now the upper caste Hindus taking advantage of their easy access to the British Government in India misrepresent the case of the untouchables to the Government. The untouchable communities have demanded that since casteism and caste hatred prevail in this country in highest degree in practice, for the realisation of genuine Swarajya (self-rule) the untouchables must have a share in country’s political power through their independently (separately) chosen representatives. Therefore, the untouchables have complained to the government over the stand taken by the upper caste Hindus who in their stand have opposed the demand made by the untouchable communities. The untouchables have now understood the tactics of caste Hindus who by gaining political power, it is likely, would use that power to perpetuate the social inequality. This agitation of the untouchables against the design of the caste Hindus is a sign of growing awakening among the untouchables.
There is no better source than the newspaper to suggest the remedy against the injustice that is being done to our people at present and will be done in future and also to discuss the ways and means for our progress in future. If we throw even a cursory glance over the newspapers that are published in Bombay Presidency it will be found that many among these papers take care in protecting the interest-only of some (upper) castes. And these have no interest in caring for the interest of other castes. Not only this but sometimes they go against the interest of other castes. Our warning to these newspapers is that if anyone caste remains degraded it will have it shocking effects on other castes too. Society is like a boat. Suppose a sailor in the boat, with the intent of causing some damage to other sailors or for making fun of them to see that they are frightened, strikes a hole in others’ compartment because of his destructive mentality, the result will be that along with other sailors he will also sink sooner or later. Similarly, a caste which makes other castes suffer will also undoubtedly suffer directly or indirectly. Newspapers, therefore, interested in their own selfish interests should not follow the examples of a clever fool who deceives others and protects his own interests.
Fortunately, there are some newspapers, which appreciate the rationality of our argument. The papers like Din-Mitra, Jagruk, Deccan Rayat, Vijayi Maratha, Dnyan-Prakash, Subodh-Patrika etc. often discuss the problems of the untouchables in their columns. But it is also clear that these papers are occupied with the problems of non-brahmins, whose population is big enough in number. Therefore, devoting sufficient space for untoucahbles’ problems is not possible for them. Anybody will admit that there is a need of an independent newspaper to discuss especially the problems arising out of the miserable condition of the so-called untouchables. This newspaper is born to meet this need.
To devote to the discussion mainly on untouchables’ problems the newspaper such has Somwamshiya Mitra, Hindu Nagarik and Vittal Vidvamsak, were born but they did not live long. The paper Bahishkrit Bharat is somehow continuing with difficulty. I end this matter with the assurance that if the subscribers extend their proper co-operation the paper Mook Nayak will courageously work for the great cause of our people to show them the right path and their experience will show them that our assurance was not wrong.
1920 இல் முக்னாயக்கின் முதல் இதழுக்காக டாக்டர் அம்பேத்கர் தனது தலையங்கத்தில் எழுதியதை அறிய விரும்புகிறீர்களா? இங்கே படியுங்கள்!
இந்த மொழிபெயர்ப்பு, முதன்முதலில் ஜூலை 2010 இல் கோலாப்பூரின் சமூக வளர்ச்சியில் டாக்டர் பாபாசாஹேப் அம்பேத்கர் ஆராய்ச்சி நிறுவனம் வெளியிட்டது, டாக்டர் பி.ஆர். காம்பிள், சமூக நீதிக்கான அம்பேத்கரின் பார்வையின் சாரத்தை பிடிக்கிறது.
.
1920 ஆம் ஆண்டில் பி. ஆர். அம்பேத்கர் என்பவரால் நிறுவப்பட்ட முதல் மராத்தி பதினைந்து-புதிய பேப்பராக முக்னயக் உள்ளது.
.
மூக்னயக் ஆங்கிலம்
அன்று வெளியிடப்பட்டது:
15 ஏப்ரல் 2025, 4:22 பி.எம்
ஜனவரி 1920 இல், டாக்டர் பி.ஆர். அம்பேத்கர் ஒரு புரட்சிகர மராத்தி பதினைந்து நாட்களே முக்னாயக்கை (குரலற்றவர்) தொடங்கினார், இது ஓரங்கட்டப்பட்டவர்களுக்கு ஒரு கலங்கரை விளக்கமாக மாறியது. ஜனவரி 31, 1920 அன்று வெளியிடப்பட்ட அவரது தொடக்க தலையங்கம், ஒடுக்கப்பட்டவர்களின் போராட்டங்களை உணர்ச்சியுடன் வெளிப்படுத்தியது மற்றும் சாதி பாகுபாட்டிற்கு எதிரான அவரது வாழ்நாள் போராட்டத்திற்கு அடித்தளத்தை அமைத்தது. இந்த மொழிபெயர்ப்பு, முதன்முதலில் ஜூலை 2010 இல் கோலாப்பூரின் சமூக வளர்ச்சியில் டாக்டர் பாபாசாஹேப் அம்பேத்கர் ஆராய்ச்சி நிறுவனம் வெளியிட்டது, டாக்டர் பி.ஆர். காம்பிள், சமூக நீதிக்கான அம்பேத்கரின் பார்வையின் சாரத்தை பிடிக்கிறது.
மும்பை, ஜனவரி 31 சனிக்கிழமை 1920 [வெளியீடு எண் 1]
ஒரு பார்வையாளராக இந்திய உடல் மற்றும் சமூக உலகில் யாராவது தனது பார்வையை எறிந்தால், அவர் சந்தேகத்திற்கு இடமின்றி இந்த நாட்டை வெளிப்படையான சமத்துவமின்மையின் வீட்டைக் கண்டுபிடிப்பார். இயற்கையின் ஆசீர்வாதங்களும், ஏராளமாக உருவாகும் விஷயங்களும் இருந்தபோதிலும், வறுமையின் வளர்ந்து வரும் சமத்துவமின்மை இந்திய மக்களிடையே மிக அதிகமாக உள்ளது, அவருடைய அசாத்தியமான தன்மையில் கூட யாராலும் எளிதாகக் கவனிக்க முடியும். ஆனால் வெகுஜனங்களிடையே வறுமையின் சமத்துவமின்மையை அவர் விரைவில் கவனிக்க மாட்டார், மக்களிடையே இருக்கும் சமூக சமத்துவமின்மையை அவர் கவனிக்கத் தவறவில்லை, இந்த சமத்துவமின்மை முந்தையவர்களின் மூத்த சகோதரியைப் போன்றது, இளையவர் அதைப் பற்றி வெட்கப்படுகிறார்.
இந்தியர்களிடையே இருக்கும் சமத்துவமின்மை பல வடிவங்களில் உள்ளது. உடல் வேறுபாடுகள் காரணமாக சமத்துவமின்மையும், எல்லா இடங்களிலும் மிகவும் பொதுவான இன வேறுபாடுகள் காரணமாகவும் இங்கே காணப்படுகிறது. கருப்பு-வெள்ளை, உயரமான-குள்ள, நேராக மூக்கு மற்றும் ஸ்னப்-மூக்கு. ஆர்யா-அனார்யா, கோன் = நோட், யவானி-டிராவிட், அரபு, இரானி போன்றவை சில இடங்களில் தெளிவாக வெளிவரும் வேறுபாடுகள் மற்றும் தெளிவாக வரையறுக்கப்படவில்லை என்றாலும் அவை பிற இடங்களில் மறைந்திருக்கும் வடிவத்திலும் வேறு சில இடங்களிலும் நிலையான வடிவத்தில் உள்ளன. உடல் மற்றும் இன சமத்துவமின்மையை விட மத சமத்துவமின்மை மிகவும் கடுமையான வடிவத்தில் உள்ளது. பல சந்தர்ப்பங்களில் மத சமத்துவமின்மையிலிருந்து வெளிவரும் சண்டைகள் மற்றும் போராட்டங்கள் இரத்தக் கசிவு அளவிற்கு செல்கின்றன. இந்து, பார்சி, யஹூதி, முசல்மேன், கிறிஸ்டிடன் போன்றவை மத சமத்துவமின்மையின் சுவர்களாக நிற்கின்றன என்பதில் சந்தேகமில்லை, ஆனால் இந்துக்களிடையே இருக்கும் சமத்துவமின்மையை நம்முடைய சொந்த நுட்பமான கண்களால் பார்த்தால் இதை விட இதை விட அதிகமாக நம் கற்பனைக்கு அப்பாற்பட்டது, மேலும் கண்டனம் செய்யத்தக்கது.
மங், பிராமணர், ஷென்வி, மராட்டா, மகார், சாம்பார், கயஸ்தா, பார்சி, கோரி, வைஷ்யா போன்றவை இந்து மதத்தில் இருக்கும் வெவ்வேறு சாதிகள், இது ஒரு மஹார், இது ஒரு பிராமணர் போன்றவை என்று குறிப்பிடப்பட்டுள்ளது.
மத ஒற்றுமையின் உணர்வுகளை விட அவர்களிடையே சாதி உணர்வுகள் எவ்வாறு ஆழமான வேரூன்றியுள்ளன என்பதை ஒருவர் இந்துக்களிடம் சொல்ல தேவையில்லை. ஒரு ஐரோப்பியரிடம் அவர் யார் என்று கேட்டால்? அவர் ஒரு ஆங்கிலேயர், ஒரு ஜெர்மன், ஒரு பிரஞ்சு அல்லது இத்தாலியன் என்ற அவரது பதிலில் நாங்கள் திருப்தி அடைகிறோம். ஆனால் இது இந்துக்களுடன் அவ்வாறு இல்லை. நான் ஒரு இந்து என்று ஒருவர் சொன்னால், யாரும் திருப்தி அடைய மாட்டார்கள். அவர் தனது சாதியை வெளிப்படுத்த வேண்டும். இதன் பொருள் அவர்களின் மனிதகுலத்தை இந்துக்கள் தங்கள் சமத்துவமின்மையை ஒவ்வொரு அடியிலும் வெளிப்படுத்த வேண்டும்.
இந்துக்களிடையே இந்த சமத்துவமின்மை வெறுக்கத்தக்கது போலவே ஒப்பிடமுடியாது. இந்துக்களின் சமத்துவமின்மையின் அடிப்படையில் பரஸ்பர கையாளுதல் இந்து மதத்தின் தன்மைக்கு பொருந்தாது. இந்து மதத்தில் இருக்கும் சாதிகள் உயர் மற்றும் குறைந்த உணர்வுகளால் ஈர்க்கப்பட்டுள்ளன என்பது தெளிவாகிறது. இந்துக்கள் சமூகம் ஒரு கோபுரத்தைப் போன்றது, இது ஏணி அல்லது நுழைவாயில் இல்லாமல் பல கதைகளைக் கொண்டுள்ளது. லோயர் ஸ்டோரியில் பிறந்த மனிதனை மேல் கதைக்குள் நுழைய முடியாது, அவர் எவ்வளவு தகுதியானவராக இருக்கலாம், மேல் மாடியில் பிறந்த மனிதனை அவர் குறைந்த மாமிசத்திற்குள் செலுத்த முடியாது, இருப்பினும் அவர் தகுதியற்றவராக இருக்கலாம்.
இதன் பொருள் சாதிகள் மத்தியில் சமத்துவமின்மையின் உணர்வுகள் தனிநபர்களின் தகுதி அல்லது குறைபாட்டை அடிப்படையாகக் கொண்டவை அல்ல என்பது தெளிவாகிறது. ஒரு உயர் சாதியில் பிறந்தவர், அவர் எவ்வளவு அதிகமாக இருந்தாலும், அவர் எப்போதுமே உயர்ந்ததாகக் கருதப்படுகிறார், அதேசமயம் ஒரு குறைந்த சாதியில் பிறந்தவர், அவர் எவ்வளவு சிறப்பானவராக இருந்தாலும், எப்போதும் குறைவாக இருக்க வேண்டும். மற்றொரு விஷயம் என்னவென்றால், ஒவ்வொரு சாதியிலும் உள்ள இடை-உணவு மற்றும் இடை-சாதி திருமணங்கள் தடைசெய்யப்படுவதால்பரஸ்பர நெருக்கமான அன்பின் வளர்ச்சியிலிருந்து விலகி இருந்தது. அவர்களின் பரஸ்பர நெருக்கம் பற்றிய கேள்வி ஒதுக்கி வைக்கப்பட்டிருந்தாலும் கூட, வெளிப்புற விஷயங்களில் கூட அவற்றின் பரஸ்பர கையாளுதலில் அவை இலவசம் அல்ல. சிலர் கையாள்வது அவர்களின் கதவுகள் வரை மட்டுமே. சில சாதிகள் தீண்டத்தகாதவர்களாகக் கருதப்படுகின்றன, அதாவது அவற்றின் தொடுதல் மற்ற சாதிகளை மாசுபடுத்துகிறது. மாசுபாடு குறித்த இந்த கருத்தின் காரணமாக, தீண்டத்தகாதவர்கள் மற்ற சாதிகளுடன் தொடர்பு கொள்வது அரிது. இடை-உணவு மற்றும் இடை-சாதி திருமணங்கள் இல்லாததால் உருவாகும் அந்நியப்படுதல் தொடக்கூடிய மற்றும் தீண்டத்தகாதவர்களின் உணர்வுகளை வளர்த்துள்ளது, இந்த தொடக்கூடிய மற்றும் தீண்டத்தகாத சாதிகள், இந்து சமுதாயத்தின் ஒரு பகுதியாக இருந்தாலும், உண்மையில் உலகங்களில் வாழ்கின்றன.
தற்போதுள்ள இந்த இந்து சமூக அமைப்பின் காரணமாக, இந்துக்கள் அவற்றில் மூன்று சமூக வகுப்புகள் அதாவது பிராமணர்கள், பிராமணர்கள் அல்லாதவர்கள் மற்றும் மனச்சோர்வடைந்த வகுப்புகள். இதேபோல், இந்த சமத்துவமின்மை உருவாக்கிய விளைவுகளுக்கு கவனம் செலுத்தப்பட்டால், அது வெவ்வேறு சாதிகள் மீது வெவ்வேறு விளைவுகளை உருவாக்கியிருப்பதைக் காணலாம். நிச்சயமாக, சமூக தரத்தில் மிக உயர்ந்த பிராமணர்கள் பூமியில் தெய்வங்கள் என்று உணர்கிறார்கள். ஆகையால், இந்த சமத்துவமின்மை பூமியில் உள்ள இந்த கடவுள்களுக்கு சாதகமானது, மற்ற எல்லா சாதிகளும் அவர்களுக்கு சேவை செய்வதற்காக மட்டுமே பிறக்கின்றன என்று நினைக்கிறார்கள். எனவே, அவர்களின் சுய-உருவாக்கிய சலுகைகளால், அவர்கள் மற்ற அனைத்து சாதிகளின் சேவைகளையும் துல்லியமாக தங்கள் சமூக நிலைப்பாட்டின் பலனை அனுபவித்து வருகின்றனர். அவர்களின் வரவுக்கு ஏதேனும் வேலை இருந்தால், அது அறிவு சேகரிப்பு மற்றும் மத வேதங்களை எழுதுவது மட்டுமே. ஆனால் வேதவசனங்கள் சிந்தனை மற்றும் நடைமுறை விஷயங்களில் முரண்பாடுகள் மற்றும் முரண்பாடுகள் நிறைந்தவை. இந்த வேதவசனங்களின் எழுத்தாளர்கள் போதைப்பொருளின் செல்வாக்கின் கீழ் இருந்ததாகத் தெரிகிறது, இல்லையெனில் அவர்கள் அதிக சிந்தனையையும் மோசமான நடைமுறைகளையும் ஒன்றாக இணைத்திருக்க மாட்டார்கள். ஏனென்றால், ஒருபுறம், அவர்களின் வசனங்களில் உள்ள தத்துவங்கள் உயிருள்ளவர்களும் உயிரற்றவர்களும் ஒரே கடவுளின் வடிவங்கள் என்று பிரசங்கிக்கிறார்கள், ஆனால் மறுபுறம் அவர்களின் நடைமுறைகளில் ஒரு அசாதாரண சமத்துவமின்மை காணப்படுகிறது. இது அவர்கள் உணர்வில் இருப்பதற்கான அறிகுறி அல்ல.
இந்த சாஸ்திரங்கள் அப்பாவி மக்களின் மனதில் பெரும் தாக்கத்தை ஏற்படுத்தியுள்ளன. பூமியில் தெய்வங்களாக மக்கள் எதிரிகளை வணங்குகிறார்கள், இதை யார் ஏற்றுக்கொள்வார்கள்? தீங்கு விளைவிக்கும் ஸ்லேவிஷ் மத நடைமுறைகளை வெகுஜனங்கள் ஏன் தங்கள் பயனாளிகளாக தங்கள் எதிரிகளை வணங்குகிறார்கள் என்பதைப் புரிந்துகொள்வது எளிது.
பிராமணர்கள், வெகுஜனங்களை அறியாமல் வைத்திருந்தால், அவர்கள் எந்த திசையிலும் விரட்டப்பட முடியும் என்று நினைத்து, அறிவை மட்டும் மட்டும் வைத்திருக்கிறார்கள், அதை தங்கள் ஒரே ஏகபோகமாக ஆக்குகிறார்கள், இது அவர்களின் சொந்த உண்மையான மதம் என்று நினைக்கும் மக்கள் அதைப் பின்பற்றுகிறார்கள். பிராமணர்கள் தங்கள் ஆட்சியின் போது பிராமணர்கள் அல்லாதவர்களை தண்டிப்பதற்கு போதுமான எடுத்துக்காட்டுகள் உள்ளன, பிராமணர்கள் இருந்தபோதிலும், வேத அறிவைப் பெறுவது அவர்களின் தொழில் அல்ல என்று எச்சரித்தது, அந்த அறிவை வெளிப்படையாகவோ அல்லது ரகசியமாகவோ பெற முயன்றது.
அதிகாரம் மற்றும் அறிவு இல்லாத நிலையில், பிராமணர்கள் அல்லாதவர்கள் பின்தங்கிய நிலையில் இருந்தார்கள், அவர்களின் முன்னேற்றம் கைது செய்யப்பட்டது, ஆனால் குறைந்தபட்சம் வறுமை அவர்களால் இல்லை. ஏனென்றால், விவசாயம், வர்த்தகம் மற்றும் வர்த்தகம் அல்லது மாநில சேவைகள் மூலம் அவர்களின் வாழ்வாதாரத்தை சம்பாதிப்பது அவர்களுக்கு கடினமாக இல்லை. ஆனால் தீண்டத்தகாதவர்கள் எனப்படும் மக்கள் மீது சமூக சமத்துவமின்மையின் விளைவு பேரழிவு தரும். தீண்டத்தகாதவர்களின் பரந்த வெகுஜனங்கள் சந்தேகத்திற்கு இடமின்றி பலவீனமான (உதவியற்ற தன்மை), வறுமை மற்றும் அறியாமை ஆகியவற்றின் சங்கமத்தில் ஆழமாக மூழ்கியுள்ளன.
அவர்களின் அடிமைத்தனத்தால் உருவாகும் அர்த்தம் பல ஆண்டுகளாக அவர்கள் பழகியிருக்கிறார்கள், அவர்களை பின்னோக்கி வைத்திருக்கிறார்கள். அவர்கள் வைக்கப்பட்டுள்ள மோசமான நிலை தங்களது நிறைய என்று அவர்கள் நினைக்கிறார்கள், அது கடவுள் நியமிக்கப்பட்டுள்ளது. இந்த சிந்தனையை அவர்களுக்கு (கல்வி) வழங்குவதன் மூலம் மட்டுமே அவர்களின் மனதில் இருந்து அகற்ற முடியும். ஆனால் விலையுயர்ந்த கல்வி என்பது ஒரு வாங்கக்கூடிய பொருள் மற்றும் தீண்டத்தகாதவர்கள் தங்கள் வறுமையின் காரணமாக அதை வாங்க முடியவில்லை, அவர்களில் சிலர் அதை வாங்க முடிந்தாலும் கூட அவர்கள் பள்ளிகளுக்குள் நுழைய அனுமதிக்கப்பட மாட்டார்கள், ஏனெனில் தீண்டாமையின் களங்கம் அவர்களுடன் நிரந்தரமாக இணைக்கப்பட்டுள்ளது.
தீண்டத்தகாத தன்மையின் களங்கம் அவர்களின் தொழில் சுதந்திரத்தை கட்டுப்படுத்தியுள்ளது, எனவே, அவர்களின் வறுமையை அகற்றுவதற்கான அவர்களின் முயற்சிகள் பலனளிக்கவில்லை. வர்த்தகம் மற்றும் வர்த்தகம் போன்ற தொழில்களில், அவை மிகவும் அரிதாகவே காணப்படுகின்றன. அவர்கள் தங்கள் செல்வத்தை முயற்சிக்க இடமில்லை என்பதால், அவர்கள் கையேடு தொழிலாளர்களாக இருக்க வேண்டும். இந்த தீண்டத்தகாதவர்களைப் பார்த்து, மோசமான சூழ்நிலையில் வசிக்கும் அவுட்-காஸ்டுகள், 33 கோடிகடவுள்கள் ஆனால் மீண்டும் இந்து தெய்வங்கள், குறைந்தபட்சம் அல்லாஹ் அவர்களில் பரிதாபமாக இருக்கலாம். இந்துக்களைத் தவிர வேறு மக்களும் கூட இந்த வெளியே உள்ளவர்களைக் கண்டிப்பார்கள், ஏனென்றால் அவர்களின் முழு மனிதகுலமும் அவர்களிடமிருந்து இழந்தாலும் கூட அவர்கள் அடக்குமுறைக்கு எதிராக உயரவில்லை. அவர்கள் மனிதர்கள் அல்ல, அவர்கள் வெறும் பூச்சிகள்.
தீண்டத்தகாத சமூகங்களிடையே கூட மக்கள் இருக்கிறார்கள், தீண்டத்தகாதவர்கள் எல்லா மூலைகளிலிருந்தும் மணல் அள்ளப்படுகிறார்கள் என்றும், தற்போதுள்ள பூச்சி போன்ற வாழ்க்கையிலிருந்து தப்பிக்க வழி இல்லை என்றும் கூறுகிறார்கள். தீண்டத்தகாதவர்களுக்கு எந்த அறிவும் இல்லை (கல்வி) ஏனென்றால் அவர்கள் ஏழைகள், அவர்களுக்கு அறிவு இல்லாததால் அவர்கள் சக்தியற்றவர்கள். இது ஒரு சரியான தர்க்கம், ஆனால் தீண்டத்தகாத தன்மைக்கு எதிராக போராடுபவர்களின் முக்கியத்துவத்தை இது குறைக்கிறது என்பதை மறந்துவிடக்கூடாது. உண்மையான மனிதநேயம் தடைகளை உடைப்பதில் உள்ளது. தீண்டத்தகாத சமூகங்களிடையே மனிதகுலத்தின் உணர்வு (சுய மரியாதை) வளர்ந்து வருகிறது என்பதற்கான நல்ல அறிகுறியாகும். இந்து மதத்தில் தீய நடைமுறைகள் காரணமாக, பகுத்தறிவற்ற, பிடிவாதமான மற்றும் கடவுளுக்குப் பயப்படாத உயர் சாதி மக்களின் கோடி நம் மக்களை தீண்டத்தகாதவர்களாக நடத்துகிறது. தீண்டத்தகாதவர்களாக எங்களை நடத்தும் இந்த மக்கள் இருக்கும் வரை, எங்கள் மக்கள் ஒரு மோசமான நிலையில் இருக்க வேண்டும். இந்த முழு சமூக சங்கடத்தையும் நம் மக்கள் உணர்ந்திருப்பது ஒரு மகிழ்ச்சியான ஆகூரி.
இந்தியாவில் பிரிட்டிஷ் அரசாங்கத்தை எளிதாக அணுகுவதைப் பயன்படுத்திக் கொள்ளும் உயர் சாதி இந்துக்கள் இப்போது தீண்டத்தகாதவர்களின் வழக்கை அரசாங்கத்திற்கு தவறாக சித்தரிக்கிறார்கள் என்பதையும் தீண்டத்தகாத சமூகங்கள் உணர்ந்துள்ளன. தீண்டத்தகாத சமூகங்கள் இந்த நாட்டில் நடைமுறையில் மிக உயர்ந்த அளவில் சாதி மற்றும் சாதி வெறுப்பு நிலவுவதால், உண்மையான ஸ்வராஜ்யாவை (சுய ஆட்சி) உணர்ந்ததற்காக தீண்டத்தகாதவர்கள் தங்கள் சுயாதீனமான (தனித்தனியாக) தேர்ந்தெடுக்கப்பட்ட பிரதிநிதிகள் மூலம் நாட்டின் அரசியல் சக்தியில் ஒரு பங்கைக் கொண்டிருக்க வேண்டும் என்று கோரியுள்ளனர். ஆகையால், தீண்டத்தகாத சமூகங்கள் அளித்த கோரிக்கையை எதிர்த்த உயர் சாதி இந்துக்கள் எடுத்த நிலைப்பாடு குறித்து தீண்டத்தகாதவர்கள் அரசாங்கத்திடம் புகார் அளித்துள்ளனர். அரசியல் அதிகாரத்தைப் பெறுவதன் மூலம், சமூக சமத்துவமின்மையை நிலைநிறுத்த அந்த சக்தியைப் பயன்படுத்தும் சாதி இந்துக்களின் தந்திரோபாயங்களை தீண்டத்தகாதவர்கள் இப்போது புரிந்து கொண்டனர். சாதி இந்துக்களின் வடிவமைப்பிற்கு எதிராக தீண்டத்தகாதவர்களின் இந்த கிளர்ச்சி தீண்டத்தகாதவர்களிடையே விழிப்புணர்வை வளர்ப்பதற்கான அறிகுறியாகும்.
தற்போது நம் மக்களுக்கு செய்யப்படும் அநீதிக்கு எதிரான தீர்வை பரிந்துரைக்க செய்தித்தாளை விட சிறந்த ஆதாரம் எதுவுமில்லை, எதிர்காலத்தில் செய்யப்படும், மேலும் எதிர்காலத்தில் நமது முன்னேற்றத்திற்கான வழிகள் மற்றும் வழிமுறைகளைப் பற்றி விவாதிக்கவும். பம்பாய் பிரசிடென்சியில் வெளியிடப்பட்ட செய்தித்தாள்கள் மீது நாம் ஒரு கூர்மையான பார்வையை கூட எறிந்தால், இந்த ஆவணங்களில் பலர் சில (மேல்) சாதிகளின் ஆர்வத்தை பாதுகாப்பதில் கவனித்துக்கொள்வதைக் காணலாம். மற்ற சாதிகளின் ஆர்வத்தை கவனிப்பதில் இவர்களுக்கு எந்த ஆர்வமும் இல்லை. இது மட்டுமல்ல, சில சமயங்களில் அவர்கள் மற்ற சாதிகளின் ஆர்வத்திற்கு எதிராக செல்கிறார்கள். இந்த செய்தித்தாள்களுக்கு எங்கள் எச்சரிக்கை என்னவென்றால், யாராவது சாதி சீரழிந்தால் அது மற்ற சாதிகளுக்கும் அதிர்ச்சியூட்டும் விளைவுகளை ஏற்படுத்தும். சமூகம் ஒரு படகு போன்றது. படகில் ஒரு மாலுமி, மற்ற மாலுமிகளுக்கு சில சேதங்களை ஏற்படுத்தும் நோக்கத்துடன் அல்லது அவர்கள் பயப்படுவதைக் காண அவர்களை கேலி செய்வதற்காக, மற்றவர்களின் பெட்டியில் ஒரு துளை தாக்குகிறார், ஏனெனில் அவரது அழிவுகரமான மனநிலையின் காரணமாக, இதன் விளைவாக மற்ற மாலுமிகளுடன் அவர் விரைவில் அல்லது பின்னர் மூழ்குவார். இதேபோல், மற்ற சாதிகளை பாதிக்கும் ஒரு சாதி சந்தேகத்திற்கு இடமின்றி நேரடியாகவோ அல்லது மறைமுகமாகவோ பாதிக்கப்படும். எனவே, செய்தித்தாள்கள் தங்கள் சுயநல நலன்களில் ஆர்வம் காட்டுவது மற்றவர்களை ஏமாற்றி தனது சொந்த நலன்களைப் பாதுகாக்கும் ஒரு புத்திசாலித்தனமான முட்டாளின் எடுத்துக்காட்டுகளைப் பின்பற்றக்கூடாது.
அதிர்ஷ்டவசமாக, சில செய்தித்தாள்கள் உள்ளன, அவை எங்கள் வாதத்தின் பகுத்தறிவைப் பாராட்டுகின்றன. தின்-மித்ரா, ஜக்ரூக், டெக்கான் ராயத், விஜய் மராத்தா, த்னியன்-ப்ரகாஷ், சுபோத்-பதத்-பதக்கமுள்ளவர்கள் போன்ற ஆவணங்கள் பெரும்பாலும் தீண்டத்தகாதவர்களின் பிரச்சினைகளை தங்கள் நெடுவரிசைகளில் விவாதிக்கின்றன. ஆனால் இந்த ஆவணங்கள் பிராமணரல்லாதவர்களின் சிக்கல்களால் ஆக்கிரமிக்கப்பட்டுள்ளன என்பதும் தெளிவாகிறது, அதன் மக்கள் தொகை எண்ணிக்கையில் போதுமானதாக உள்ளது. எனவே, அன்டூக்கபிள்ஸின் சிக்கல்களுக்கு போதுமான இடத்தை அர்ப்பணிப்பது அவர்களுக்கு சாத்தியமில்லை. தீண்டத்தகாதவர்கள் என்று அழைக்கப்படுபவர்களின் பரிதாபகரமான நிலையில் இருந்து எழும் பிரச்சினைகள் குறித்து விவாதிக்க ஒரு சுயாதீன செய்தித்தாள் தேவை என்பதை எவரும் ஒப்புக்கொள்வார்கள். இந்த தேவையை பூர்த்தி செய்ய இந்த செய்தித்தாள் பிறக்கிறது.
முக்கியமாக தீண்டத்தகாதவர்களின் பிரச்சினைகள் குறித்து விவாதத்திற்கு அர்ப்பணிக்கஅத்தகைய செய்தித்தாளில் சோம்வாம்ஷியா மித்ரா, இந்து நாகரிக் மற்றும் விட்டல் விட்வம்சக் ஆகியோர் பிறந்தனர், ஆனால் அவை நீண்ட காலம் வாழவில்லை. பஹிஷ்கிரித் பாரத் காகிதமானது எப்படியாவது சிரமத்துடன் தொடர்கிறது. சந்தாதாரர்கள் தங்களது சரியான ஒத்துழைப்பை நீட்டித்தால், எங்கள் மக்களுக்கு சரியான பாதையைக் காண்பிப்பதற்கான பெரும் காரணத்திற்காக காகித மூக் நாயக் தைரியமாக வேலை செய்வார், அவர்களின் அனுபவம் எங்கள் உத்தரவாதம் தவறாக இல்லை என்பதை அவர்களுக்குக் காண்பிக்கும் என்ற உறுதியுடன் நான் இந்த விஷயத்தை முடிக்கிறேன்.
यह जानना चाहते हैं कि डॉ। अंबेडकर ने 1920 में Mooknayak के पहले अंक के लिए अपने संपादकीय में क्या लिखा था? यहाँ पढ़ो!
यह अनुवाद, पहली बार जुलाई 2010 में डॉ। बाबासाहेब अंबेडकर रिसर्च इंस्टीट्यूट द्वारा सोशल ग्रोथ, कोल्हापुर में प्रकाशित किया गया था, और डॉ। बी.आर. काम्बल, सामाजिक न्याय के लिए अंबेडकर की दृष्टि के सार को पकड़ लेता है।

Mooknayak 1920 में B. R. Ambedkar द्वारा स्थापित पहला मराठी पाक्षिक-न्यूस्पैपर था, जो हाशिए की चिंताओं के बारे में है।

द मूक्नाक इंग्लिश
पर प्रकाशित:
15 अप्रैल 2025, 4:22 pmfollow हमें
जनवरी 1920 में, डॉ। बी.आर. अंबेडकर ने एक क्रांतिकारी मराठी पाक्षिक, मूकनायक (वॉयसलेस का नेता) लॉन्च किया, जो हाशिए के लिए एक बीकन बन गया। 31 जनवरी, 1920 को प्रकाशित उनके उद्घाटन संपादकीय, ने जुनून के संघर्षों को स्पष्ट रूप से व्यक्त किया और जाति के भेदभाव के खिलाफ अपनी आजीवन लड़ाई की नींव रखी। यह अनुवाद, पहली बार जुलाई 2010 में डॉ। बाबासाहेब अंबेडकर रिसर्च इंस्टीट्यूट द्वारा सोशल ग्रोथ, कोल्हापुर में प्रकाशित किया गया था, और डॉ। बी.आर. काम्बल, सामाजिक न्याय के लिए अंबेडकर की दृष्टि के सार को पकड़ लेता है।
मुंबई, शनिवार 31 जनवरी 1920 [अंक नंबर 1]
अगर कोई भी भारतीय भौतिक और सामाजिक दुनिया पर एक दर्शक के रूप में अपनी नज़र डालता है, तो वह निस्संदेह इस देश को असमानता का एक घर पाएगा। प्रकृति के आशीर्वाद और बहुतायत में उत्पादित चीजों के बावजूद, गरीबी की बढ़ती असमानता भारतीय जनता के बीच अस्तित्व में है कि इसे आसानी से किसी के द्वारा भी उसकी अनमोलता में देखा जा सकता है। लेकिन जल्द ही वह जनता के बीच गरीबी की असमानता को नोटिस नहीं करता है जो वह लोगों के बीच मौजूद सामाजिक असमानता को नोटिस करने में विफल नहीं होता है और यह असमानता पूर्व की बड़ी बहन की तरह है, जो कि युवा को शर्मिंदा करती है।
भारतीयों के बीच मौजूद असमानता कई रूपों की है। शारीरिक अंतर के कारण असमानता और नस्लीय अंतर के कारण भी जो हर जगह काफी आम है, यहां भी पाया जाता है। काला-सफेद, लंबा-बौना, सीधे nosed और snub-nosed। आर्य- अनारा, गोन = नोद, यावानी-द्रविड़, अरब, ईरानी आदि वे अंतर हैं जो कुछ स्थानों पर स्पष्ट रूप से सतह पर हैं और हालांकि स्पष्ट रूप से परिभाषित नहीं हैं, लेकिन वे अव्यक्त रूप में और कुछ अन्य स्थानों पर अन्य स्थानों पर मौजूद हैं। धार्मिक असमानता शारीरिक और नस्लीय असमानता की तुलना में अधिक गंभीर रूप में मौजूद है। कई उदाहरणों में धार्मिक असमानता से निकलने वाले झगड़े और संघर्ष रक्त-शेडिंग की सीमा तक जाते हैं। इसमें कोई संदेह नहीं है कि हिंदू, पारसी, याहूदी, मुसलमान, क्रिसिटन आदि धार्मिक असमानता की दीवारों के रूप में खड़े हैं, लेकिन इससे अधिक अगर हम अपनी सूक्ष्म आंखों के साथ देखते हैं तो हिंदू के बीच मौजूदा असमानता हम अपनी कल्पना से परे बहुत अधिक पाते हैं और निंदा करने के लायक भी हैं।
मंगल, ब्राह्मण, शेनवी, मराठा, महार, चम्बर, कायस्थ, पारसी, कोरी, वैषिया आदि विभिन्न जातियां हैं जो हिंदू धर्म में मौजूद हैं और इनका उल्लेख किया गया है क्योंकि यह एक महार है, यह एक ब्राह्मण आदि है। यह एक ब्राह्मण आदि है।
किसी को हिंदू को यह बताने की जरूरत नहीं है कि उनके बीच जाति की भावनाएं धार्मिक एकता की भावनाओं की तुलना में अधिक गहरी जड़ें कैसे हैं। अगर एक यूरोपीय से पूछा जाता है कि वह कौन है? उनके जवाब पर कि वह एक अंग्रेज, एक जर्मन, एक फ्रांसीसी या इतालवी हैं, हम संतुष्ट हैं। लेकिन हिंदुओं के साथ ऐसा नहीं है। अगर कोई कहता है कि मैं हिंदू हूं, तो कोई भी संतुष्ट नहीं होगा। उसे अपनी जाति प्रकट करनी चाहिए। इसका मतलब है कि उनकी मानवता को प्रकट करना हिंदू को हर कदम पर अपनी असमानता को प्रकट करना होगा।
हिंदुओं के बीच यह असमानता उतनी ही अतुलनीय है जितनी घृणित है। उनकी असमानता के आधार पर हिंदुओं के बीच पारस्परिक व्यवहार हिंदू धर्म के चरित्र के अनुरूप नहीं है। यह स्पष्ट है कि हिंदू धर्म में मौजूद जातियां उच्च और निम्न की भावनाओं से प्रेरित हैं। हिंदू समाज एक टॉवर की तरह है जिसमें सीढ़ी या प्रवेश के बिना कई कहानियां हैं। वह आदमी जो निचले मंजिल में पैदा हुआ है, वह ऊपरी कहानी में प्रवेश नहीं कर सकता है, हालांकि वह योग्य हो सकता है और ऊपरी मंजिला में पैदा होने वाला आदमी निचले मंजिल में बाहर नहीं निकाला जा सकता है, हालांकि वह अयोग्य हो सकता है।
इसका मतलब यह है कि यह स्पष्ट है कि जातियों के बीच असमानता की भावनाएं व्यक्तियों की योग्यता या अवगुण पर आधारित नहीं हैं। एक उच्च जाति में पैदा हुआ आदमी, हालांकि वह अनमापी हो सकता है, उसे हमेशा उच्च माना जाता है, जबकि एक कम जाति में पैदा हुआ आदमी, हालांकि मेधावी हो सकता है, हमेशा कम रहना चाहिए। एक और बात यह है कि अंतर-डाइनिंग और अंतर-जाति विवाह के निषेध के कारण प्रत्येक जाति काआपसी अंतरंग प्रेम के विकास से अलग रहा। यहां तक कि अगर उनकी पारस्परिक अंतरंगता का सवाल अलग रखा जाता है, तो वे बाहरी मामलों में भी अपने आपसी व्यवहार में भी मुक्त नहीं होते हैं। कुछ लोगों का व्यवहार केवल उनके दरवाजों तक है। कुछ जातियों को अछूत के रूप में माना जाता है जिसका अर्थ है कि उनका स्पर्श अन्य जातियों को प्रदूषित करता है। प्रदूषण की इस धारणा के कारण, अछूत शायद ही कभी अन्य जातियों के संपर्क में आते हैं। अंतर-डाइनिंग और अंतर-जाति विवाह की अनुपस्थिति से उत्पन्न अलगाव ने टचबल्स और अछूतों की भावनाओं को इतना बढ़ा दिया है कि ये टच करने योग्य और अछूत जातियों, हालांकि हिंदू समाज का एक हिस्सा, वास्तव में दुनिया में रहने वाले हैं।
इस मौजूदा हिंदू सामाजिक प्रणाली के कारण, हिंदू तीन सामाजिक वर्गों के रूप में ब्राह्मणों, गैर-ब्राह्मिन और उदास वर्गों के रूप में बनते हैं। इसी तरह, यदि इस असमानता ने उत्पन्न होने वाले प्रभावों पर ध्यान दिया है, तो यह देखा जाएगा कि इसने विभिन्न जातियों पर अलग -अलग प्रभाव उत्पन्न किए हैं। बेशक, ब्राह्मण जो सामाजिक ग्रेड में सबसे अधिक हैं, उन्हें लगता है कि वे पृथ्वी पर देवता हैं। इसलिए, यह असमानता पृथ्वी पर इन देवताओं के लिए फायदेमंद है जो सोचते हैं कि अन्य सभी जातियां केवल उनकी सेवा के लिए पैदा होती हैं। इसलिए, उनके स्व-निर्मित विशेषाधिकारों से, वे अन्य सभी जातियों की सेवाओं को सटीक करते हुए अपनी सामाजिक स्थिति के फलों का आनंद ले रहे हैं। यदि उनके पास अपने क्रेडिट के लिए कोई काम है, तो यह केवल ज्ञान का संग्रह और धार्मिक शास्त्रों के लेखन का संग्रह है। लेकिन शास्त्र विचार और अभ्यास के मामलों में विरोधाभासों और विसंगतियों से भरे हुए हैं। इन शास्त्रों के लेखकों को इन कार्यों को लिखते समय नशा के प्रभाव में लगता है अन्यथा वे उच्च सोच और बुरी प्रथाओं को एक साथ नहीं बांधते। क्योंकि एक तरफ, उनके शास्त्रों में दर्शन इस बात का प्रचार करते हैं कि जीवित और गैर-जीवित दोनों एक ही भगवान के रूप हैं, लेकिन दूसरी ओर उनकी प्रथाओं में एक असाधारण असमानता देखी जाती है। यह उनके इंद्रियों में होने का संकेत नहीं है।
सही या गलत इन शास्त्रों ने निर्दोष जनता के दिमाग पर भारी प्रभाव डाला है। कि जनता अपने दुश्मनों को पृथ्वी पर देवताओं के रूप में पूजा कर रही है, जो इसे स्वीकार करेंगे? यह समझना आसान है कि जनता अपने दुश्मनों के रूप में अपने दुश्मनों की पूजा करने वाले हानिकारक सुस्त धार्मिक प्रथाओं से क्यों जुड़ी है।
ब्राह्मणों ने यह सोचकर कि अगर जनता को अनभिज्ञ रखा जाता है, तो उन्हें किसी भी दिशा में ले जाया जा सकता है, उन्होंने ज्ञान को अकेले ही अपने एकमात्र एकाधिकार के रूप में सीमित रखा है, और जनता यह सोचकर कि यह उनका अपना वास्तविक धर्म है। उनके नियम के दौरान ब्राह्मणों के पर्याप्त उदाहरण हैं जो उन गैर-ब्राह्मों को दंडित करते हैं, जो ब्राह्मणों के बावजूद चेतावनी देते हैं कि शास्त्र ज्ञान प्राप्त करना उनका पेशा नहीं है, उस ज्ञान को खुले तौर पर या गुप्त रूप से प्राप्त करने की कोशिश की।
यह स्पष्ट है कि प्राधिकरण और ज्ञान की अनुपस्थिति में गैर-ब्राह्मिन पिछड़े रहे और उनकी प्रगति को गिरफ्तार कर लिया गया लेकिन कम से कम गरीबी उनकी बहुत कुछ नहीं थी। क्योंकि कृषि के माध्यम से, व्यापार और वाणिज्य या राज्य सेवाओं द्वारा अपनी आजीविका अर्जित करना उनके लिए मुश्किल नहीं था। लेकिन अछूतों नामक लोगों पर सामाजिक असमानता का प्रभाव विनाशकारी रहा है। अछूतों के विशाल जनता निस्संदेह फीकारकता (असहायता), गरीबी और अज्ञानता के संगम में गहरी डूब जाती है।
उनकी दासता द्वारा निर्मित माध्यता जिसके साथ वे कई वर्षों से उपयोग किए गए हैं, उन्हें पिछड़े रख रहे हैं। वे सोचते हैं कि जिस स्थिति में उन्हें रखा गया है, वह उनकी बहुत कुछ है और यह ईश्वर है। इस सोच को उनके दिमाग से केवल ज्ञान (शिक्षा) प्रदान करके हटाया जा सकता है। लेकिन महंगी शिक्षा एक क्रय करने योग्य वस्तु है और उनकी गरीबी के कारण अछूत इसे खरीदने में असमर्थ हैं और यहां तक कि अगर उनमें से कुछ इसे खरीदने में सक्षम हैं, तो उन्हें स्कूलों में प्रवेश करने की अनुमति नहीं है क्योंकि अस्पृश्यता का कलंक स्थायी रूप से उनसे जुड़ा हुआ है।
अस्पृश्यता के कलंक ने उनके पेशे की स्वतंत्रता को प्रतिबंधित कर दिया है और इसलिए, उनकी गरीबी को दूर करने के उनके प्रयासों में विश्वास नहीं किया गया है। व्यापार और वाणिज्य जैसे व्यवसायों में, वे बहुत कम ही पाए जाते हैं। जैसा कि वे अपने भाग्य के लिए प्रयास करने के लिए कोई जगह नहीं पा सकते हैं, वे मैनुअल मजदूरों के रूप में बने रहने के लिए विवश हैं। इन अछूतों को देखकर, आउट-कास्ट्स, जो मनहूस परिस्थितियों में रह रहे हैं, 33 करोड़ रुपयेदेवता लेकिन फिर से ये हिंदू देवता हैं, कम से कम अल्लाह शायद उन पर दया कर रहे हैं। यहां तक कि हिंदुओं के अलावा अन्य लोग भी इन-कासों की निंदा करेंगे क्योंकि यहां तक कि जब उनकी पूरी मानवता उनसे वंचित हो गई है, तो वे उनके दमन के खिलाफ नहीं बढ़ रहे हैं। वे इंसान नहीं हैं, वे सिर्फ कीड़े हैं।
अछूत समुदायों के बीच भी ऐसे लोग हैं जो कहते हैं कि अछूतों को सभी कोनों से सैंडविच किया जाता है और उनके मौजूदा कीट-जैसे रहने से बचने का कोई रास्ता नहीं है। अछूतों को कोई ज्ञान (शिक्षा) नहीं है क्योंकि वे गरीब हैं और वे शक्तिहीन हैं क्योंकि उन्हें कोई ज्ञान नहीं है। यह एक सही तर्क है, लेकिन यह नहीं भुलाया जाना चाहिए कि यह उन लोगों के महत्व को कम करता है जो अस्पृश्यता के अभ्यास के खिलाफ लड़ रहे हैं। वास्तविक मानवता बाधाओं को तोड़ने में निहित है। यह एक अच्छा संकेत है कि अछूत समुदायों के बीच मानवता (आत्म-सम्मान) की भावना बढ़ रही है। हिंदू धर्म में बुरी प्रथाओं के कारण, उच्च जाति के लोगों के करोड़ों जो तर्कहीन हैं, अड़ियल हैं और ईश्वर से डरने वाले भी नहीं हैं, वे हमारे लोगों को अछूत के रूप में मान रहे हैं। जब तक ये लोग हमें अछूतों के रूप में मानते हैं, तब तक हमारे लोग दुखी स्थिति में रहने के लिए बाध्य हैं। यह एक खुशहाल है कि हमारे लोगों ने इस पूरी सामाजिक दुविधा का एहसास किया है।
अछूत समुदायों ने यह भी महसूस किया है कि अब उच्च जाति के हिंदुओं ने भारत में ब्रिटिश सरकार तक अपनी आसान पहुंच का लाभ उठाते हुए सरकार को अछूतों के मामले को गलत तरीके से पेश किया। अछूत समुदायों ने मांग की है कि चूंकि इस देश में जातिवाद और जाति घृणा व्यवहार में सबसे अधिक हद तक प्रबल है, इसलिए वास्तविक स्वराज्या (स्व-नियम) की प्राप्ति के लिए अछूतों के पास अपने स्वतंत्र रूप से (अलग से) चुने हुए प्रतिनिधियों के माध्यम से देश की राजनीतिक शक्ति में एक हिस्सा होना चाहिए। इसलिए, अछूतों ने उच्च जाति के हिंदुओं द्वारा उठाए गए स्टैंड पर सरकार से शिकायत की है, जिन्होंने अपने रुख में अछूत समुदायों द्वारा की गई मांग का विरोध किया है। अछूतों ने अब जाति हिंदुओं की रणनीति को समझा है जो राजनीतिक शक्ति प्राप्त करके, यह संभावना है, उस शक्ति का उपयोग सामाजिक असमानता को समाप्त करने के लिए करेगा। जाति हिंदुओं के डिजाइन के खिलाफ अछूतों का यह आंदोलन अछूतों के बीच बढ़ते जागृति का संकेत है।
अखबार से बेहतर स्रोत नहीं है कि वह अन्याय के खिलाफ उपाय का सुझाव दे जो वर्तमान में हमारे लोगों के लिए किया जा रहा है और भविष्य में किया जाएगा और भविष्य में हमारी प्रगति के तरीकों और साधनों पर चर्चा करने के लिए भी होगा। यदि हम बॉम्बे प्रेसीडेंसी में प्रकाशित अखबारों पर एक सरसरी नज़र भी फेंकते हैं, तो यह पाया जाएगा कि इन पत्रों में से कई कुछ (ऊपरी) जातियों की रुचि की रक्षा में ध्यान रखते हैं। और इनमें अन्य जातियों की रुचि की देखभाल में कोई दिलचस्पी नहीं है। न केवल यह बल्कि कभी -कभी वे अन्य जातियों के हित के खिलाफ जाते हैं। इन अखबारों के लिए हमारी चेतावनी यह है कि अगर कोई भी जाति अपमानित रहता है तो इसका अन्य जातियों पर भी चौंकाने वाला प्रभाव पड़ेगा। समाज एक नाव की तरह है। मान लीजिए कि नाव में एक नाविक, अन्य नाविकों को कुछ नुकसान पहुंचाने के इरादे से या उनका मजाक उड़ाने के इरादे से यह देखने के लिए कि वे भयभीत हैं, अपनी विनाशकारी मानसिकता के कारण दूसरों के डिब्बे में एक छेद पर हमला करता है, परिणाम यह होगा कि अन्य नाविकों के साथ वह भी जल्द ही या बाद में डूब जाएगा। इसी तरह, एक जाति जो अन्य जातियों को पीड़ित करती है, वह भी निस्संदेह प्रत्यक्ष या अप्रत्यक्ष रूप से पीड़ित होगी। इसलिए, समाचार पत्र, अपने स्वयं के स्वार्थी हितों में रुचि रखते हैं, एक चतुर मूर्ख के उदाहरणों का पालन नहीं करना चाहिए जो दूसरों को धोखा देता है और अपने स्वयं के हितों की रक्षा करता है।
सौभाग्य से, कुछ समाचार पत्र हैं, जो हमारे तर्क की तर्कसंगतता की सराहना करते हैं। दीन-मित्रा, जागरुक, डेक्कन रेत, विजय मराठा, दनी-प्रकाश, सुबोध-पतरिका आदि जैसे कागजात अक्सर अपने स्तंभों में अछूतों की समस्याओं पर चर्चा करते हैं। लेकिन यह भी स्पष्ट है कि इन पत्रों पर गैर-ब्राह्मणों की समस्याओं के साथ कब्जा कर लिया गया है, जिनकी आबादी संख्या में काफी बड़ी है। इसलिए, अनचाहे की समस्याओं के लिए पर्याप्त स्थान समर्पित करना उनके लिए संभव नहीं है। कोई भी स्वीकार करेगा कि विशेष रूप से तथाकथित अछूतों की दयनीय स्थिति से उत्पन्न होने वाली समस्याओं पर चर्चा करने के लिए एक स्वतंत्र समाचार पत्र की आवश्यकता है। यह अखबार इस जरूरत को पूरा करने के लिए पैदा हुआ है।
मुख्य रूप से अछूतों की समस्याओं पर चर्चा के लिए समर्पित करने के लिएअखबार ऐसे सोमवामशिया मित्रा, हिंदू नगरिक और विट्टल विद्वाम्सक का जन्म हुआ, लेकिन वे लंबे समय तक नहीं रहते थे। कागज बहरीत भारत किसी तरह कठिनाई के साथ जारी है। मैं इस मामले को इस आश्वासन के साथ समाप्त करता हूं कि यदि ग्राहक अपने उचित सहयोग का विस्तार करते हैं तो पेपर मूक नायक साहसपूर्वक हमारे लोगों के महान कारण के लिए उन्हें सही रास्ता दिखाने के लिए काम करेगा और उनका अनुभव उन्हें दिखाएगा कि हमारा आश्वासन गलत नहीं था।
Newsletters ePaper Sign in Home India Karnataka Opinion World Business Sports Video Entertainment DH Specials News Shots Explainers Bengaluru Science Trending Photos DH Brandspot Home News Shots Trending Menu × ADVERTISEMENT ADVERTISEMENT HomeIn...
Read more at: https://www.deccanherald.com/india/karnataka/confederation-questions-rise-in-castes-under-scst-communities-in-kantaraj-commission-report-3496306
PMINDIA
News Updates
PM shares an article on how Dr. Ambedkar shaped some of India’s earliest and most impactful economic ideas rooted in justice, dignity and self-reliance
The Prime Minister, Shri Narendra Modi today shared an article by Union Minister Shri Arjun Ram Meghwal on how Dr. Ambedkar shaped some of India’s earliest and most impactful economic ideas rooted in justice, dignity and self-reliance.The Prime Minister’s Office handle on X posted:
“Union Minister Shri @arjunrammeghwal elaborates on how Dr. Ambedkar shaped some of India’s earliest and most impactful economic ideas rooted in justice, dignity and self-reliance.
Arjun Ram Meghwal writes: Ambedkar, the economist
He was the mind behind some of India’s earliest and most important economic ideas which were about justice, dignity and self-reliance
Long before India had its own Reserve Bank or a stable currency system, Babasaheb was writing about money, what gives it value, how it should be managed (Source: File Photo)
Share
B R Ambedkar’s wisdom has shaped and nurtured India’s governance in a multidimensional manner. His contribution as an architect of the Constitution and a prominent voice of justice is widely acknowledged, but his legacy as India’s earliest and sharpest economic thinker still remains elusive to many.
Long before India had its own Reserve Bank or a stable currency system, Babasaheb was writing about money, what gives it value, how it should be managed and why a country like India needs to control its own financial future. When he was 22 years old, Ambedkar arrived at Columbia University, New York, as the first Dalit student abroad. In 1915, he received an MA for his thesis, ‘Ancient Indian Commerce’. The following year, he submitted a thesis for his PhD degree, ‘The National Dividend of India: A Historic and Analytical Study’. Later on, this was enlarged and published as The Evolution of Imperial Provincial Finance in India.
On his return, in November 1918, Ambedkar was appointed professor of Political Economy at Sydenham College of Commerce and Economics in Bombay. In July 1920, he moved to London to further pursue his studies in Economics. He completed his MSc thesis, titled ‘Provincial Decentralisation of Imperial Finance in British India’ in June 1921. In 1923, he wrote a groundbreaking thesis titled ‘The Problem of the Rupee: Its Origin and Its Solution’. These were not mere academic works. They emerged as a bedrock for India’s financial and monetary system in the years to come.
These works were a deep dive into how a weak monetary system could weaken a nation. During his time at the LSE, he studied the Indian currency system not just as an academic subject but as a lived reality affecting millions back home. His thesis was the first serious attempt by an Indian scholar to explain how colonial monetary policies were weakening the Indian economy from within. He clearly explained the manner in which the relationship of the Indian rupee to the British pound was artificially manipulated by the colonial rulers, putting a crushing financial burden on the Indian economy.
Ambedkar questioned the very foundation of India’s currency system. He offered solutions that were bold, practical and visionary, proposing that India adopt the gold exchange standard, a more stable and modern approach being followed by many developed countries at the time. This would tie the value of the rupee to a gold-backed currency like the British pound, bringing in more predictability and fairness in exchange rates. More importantly, he called for the creation of an Indian authority, something like a central bank, that would have full control over currency issuance, monetary policy and inflation management.
His thesis didn’t stay confined to library shelves. In 1925, just two years after its publication, he was invited to present his views before the Hilton Young Commission. This commission was tasked with reviewing India’s entire monetary framework, and Ambedkar offered it a well-researched economic roadmap. Nine years later, the RBI was established in 1934 through an act passed by the British government. This act had his intellectual fingerprints all over it. His doctoral thesis inspired the setting up of the Finance Commission of India and his works acted as a beacon in framing guidelines for the RBI Act, 1934.
Ambedkar believed that without sound economic planning, social justice would remain incomplete. For him, money was not just a technical issue, it was tied to human dignity, labour and opportunity. A weak economy, he believed, would always push the poor further into suffering. In all of this, his aim remained clear — to build an economy that protects the vulnerable and promotes fairness. He also supported state-led development and planned industrial growth.
During his time as labour member on the Viceroy’s Executive Council, he introduced several pro-worker policies, such as regulated working hours, maternity benefits, and dispute resolution boards. He was instrumental in shaping the water, power and labour welfare policies. He was one of the founders of employment exchanges in our country. He also pushed for the better management of water resources through institutions in the form of the Central Water Commission, the Central Technical Power Board, the Damodar Valley Project, the Hirakud Dam Project and the Sone River Project, among others.
most read
In an era of global financial uncertainties, Babasaheb’s arguments about financial discipline and real-value currency are more important than ever. As we move toward a world of digital currencies, AI-driven financial decisions, and decentralised finance, Ambedkar’s emphasis on transparency, control, and fairness remains our best guide. His concerns regarding what gives money value, who controls it, and how to protect the common citizen from financial shocks, still hold. His emphasis on how inflation disproportionately harms the poor, and his insistence that currency must be managed responsibly, still echo in today’s policy debates. India’s inflation-targeting framework, its resistance to reckless monetary expansion, and the emphasis on welfare-centric policies, financial inclusion and direct benefit transfers are all in line with Ambedkar’s thinking.
Ambedkar was the mind behind some of India’s earliest and most important economic ideas. His economic ideas were not just about numbers but also justice, dignity and self-reliance. The RBI and the Finance Commission and the creation of waterways infrastructure, in many ways, are living embodiments of that vision. Today, under the visionary leadership of Prime Minister Narendra Modi, the nation is on cusp of becoming the third-largest economy in the world. As India prepares for its next phase of economic growth to realise the goal of Viksit Bharat, adherence to the economic wisdom of Babasaheb is a fitting tribute to the noble soul.
The writer is Union Minister of State (I/C) for Law and Justice, Minister of State for Culture and Parliamentary Affairs, and Lok Sabha MP from Bikaner
